Sống ảo

Tôi từng nghĩ “sống ảo” là chuyện của ai đó – của những người thích thể hiện, thích được chú ý, thích trở thành một phiên bản lung linh hơn ngoài đời thật. Nhưng rồi một ngày, tôi lặng lẽ nhìn lại, và thấy mình trong đó – dù không cố tình, cũng chẳng quá đà.

Có thời gian, tôi hay đăng ảnh. Một tách trà, một buổi chiều, một cuốn sách mở dở, một tia nắng đi ngang bàn. Những điều rất nhỏ, nhưng tôi chọn góc đẹp nhất, chỉnh màu kỹ nhất, viết vài dòng trầm ngâm nhất có thể. Không phải để khoe. Mà để chứng minh với chính mình rằng: tôi vẫn đang sống. Vẫn đang ổn. Vẫn có mặt. Vì sâu bên dưới những khung hình đó là một nỗi sợ âm thầm – sợ mình không còn được nhớ đến nếu im lặng quá lâu. Sợ bị đánh giá là nhạt, là tẻ, là không còn gì đáng xem. Sợ bạn gái chê mình quê mùa, sợ đối tác chê mình nghèo nàn, sợ bạn bè chê mình kém cỏi, sợ gia đình chê mình yếu đuối.

Tôi từng đứng thật lâu để chụp một khung cảnh hoàng hôn rất đẹp. Ánh sáng thật sự dịu dàng, nhuộm cả không gian thành một màu cam lặng. Tôi nhìn trời, rồi quay vào, viết vài dòng như thể vừa trải qua một buổi thiền định sâu sắc. Nhưng , tôi mỏi mệt. Không có điều gì to tát xảy ra, chỉ là vụn vặt đọng lại, khiến lòng chùng xuống. Không biết kể với ai. Không biết bắt đầu từ đâu. Vậy là tôi chọn cách dễ nhất – đăng một thứ gì đó lên mạng.

Tôi gọi đó là “chia sẻ”. Nhưng càng chia sẻ, tôi càng cảm thấy mình cô đơn hơn. Không ai biết tôi buồn. Mà thực ra, tôi cũng không biết để buồn một cách thật lòng.

Cái cảm giác buồn nhưng không biết gọi tên, không biết bắt đầu từ đâu, không biết kết thúc lúc nào – ấy là khi mình không còn ở trong chính mình, mà đang ở trong một hình ảnh đã được dựng lên. Hình ảnh đó có thể không sai, nhưng không đủ để chở hết những gì đang chuyển động âm thầm bên trong. Và dần dần, tôi thấy mình như bị vắng mặt ngay trong đời sống của mình.

Tôi không trách mình. Cũng không cho rằng mình sống giả. Có những ngày, mạng xã hội là nơi tôi tự vực mình dậy. Một bức ảnh được khen, một dòng viết được đồng cảm – cũng đủ làm lòng mình ấm lại sau một ngày dài trống rỗng. Có khi, tôi nhờ chính phiên bản đẹp đẽ mình tạo ra đó để sống sót qua những giai đoạn rất mong manh.

Nhưng càng sống như vậy, tôi càng cảm thấy lòng mình dần mờ. Không phải vì không ai lắng nghe, mà vì tôi không còn nghe được chính mình.

Tôi bắt đầu thử sống khác. Không đột ngột. Không rút lui. Không xoá gì cả. Tôi chỉ thay đổi cách mình xuất hiện. Đôi khi không viết. Đôi khi im. Đôi khi chỉ đọc mà không tương tác. Có những buổi chiều tôi ngồi ở quán quen, không ảnh đẹp, không ánh sáng hoàn hảo, không ai “thả tim”. Nhưng tôi thấy mình ở đó – đủ rõ ràng, đủ nhẹ, đủ thật.

Tôi nhận ra, đôi khi không cần một thay đổi lớn để làm mới chính mình. Chỉ cần một buổi chiều không bị thúc giục bởi cảm giác phải hiện diện. Chỉ cần vài khoảnh khắc được nhìn thấy mọi thứ – không qua ống kính. Tôi không chụp hình ly nước, nhưng vẫn nhớ hương vị hôm ấy. Tôi không ghi lại câu chuyện nhỏ trên đường, nhưng vẫn nhớ ánh mắt của một người lạ nhìn tôi và cười.

Chúng ta đang sống trong một thời đại mà mọi thứ đều có thể được “ghi lại” – và chính vì thế, đôi khi ta quên sống để ghi nhớ. Tôi không phủ nhận giá trị của việc lưu giữ. Nhưng có những điều, nếu ta không sống bằng trọn vẹn cảm xúc ở thời điểm đó, thì dù có lưu lại bao nhiêu khung hình, vẫn không thể làm nó sống lại.

Cái đáng sợ nhất trong “sống ảo” không phải là sự dối trá, mà là sự trượt khỏi chính mình – một cách rất khẽ, rất từ từ. Đến khi nhận ra, ta đã quen nhìn đời qua bộ lọc, quen nói những điều hợp tai người khác, quen chọn những góc sáng đẹp nhất để kể lại một ngày. Và rồi ta quên mất: bóng tối và bụi cũng là một phần thật của đời sống.

Tôi học cách phân biệt đâu là điều cần giữ lại, đâu là điều cần chia sẻ. Tôi không gồng lên để sâu sắc. Không ép mình phải tích cực. Không sợ người khác thấy mình đang chùng xuống. Và điều kỳ lạ là: không có gì sụp đổ cả. Không ai rời đi. Không ai cười chê. Thậm chí, có vài người nhắn: “Hóa ra bạn cũng vậy.”

Sống ảo không sai. Điều sai là khi ta để vỏ bọc trở thành giam cầm. Khi ta không còn dám thở mạnh, vì sợ mọi thứ sẽ rơi vỡ. Khi ta chỉ hiện diện qua một phiên bản đã được chọn lọc, mà quên mất cảm giác được sống thật.

Sống ảo là khi ta tạo ra một vỏ bọc – rồi tự nhốt mình trong nhà tù do chính mình xây bằng sợ hãi và kỳ vọng.

Và vì chính ta đã xây, nên chỉ cần một lần gõ nhẹ từ bên trong, cánh cửa cũng có thể mở ra.

Tôi không nghĩ mình đã sống thật hoàn toàn. Nhưng tôi đang học – từng chút. Mỗi ngày, tôi giữ lại cho mình một điều không cần kể. Một cảm xúc không cần gọi tên. Một niềm vui không cần chứng minh. Một buổi chiều không cần ai biết.

Không có bài học nào ở đây cả. Chỉ là một lời kể. Nhẹ. Thành thật. Và đủ gần để ai đó nếu đang lạc trong chính hình ảnh của mình, sẽ thấy: họ không lạc một mình.

Nhân đây, cũng xin mượn mấy câu thơ của tiền nhân để bày tỏ đôi lời:

Bỗng nhận ra hương ổi,
Phả vào trong gió se.
Sương chùng chình qua ngõ,
Hình như thu đã về.

—–
Tác giả : Nguyễn Duy. Hòa âm & Phối khí : ban nhạc Hoa Lệ.
Đây là tác phẩm tâm huyết của website www.TuBi.vn và Ngọc Kỳ Lân Y Đường.